Bệnh nấm hồng trên sầu riêng là một trong những bệnh hại nghiêm trọng và phổ biến trong mùa mưa. Đặc biệt đối với các vườn sầu riêng đang trong giai đoạn kiến thiết và kinh doanh. Bệnh không chỉ gây khô cành, chết nhánh mà còn khiến cây suy yếu, giảm khả năng nuôi trái và dẫn đến mất năng suất.
Điều đáng lo ngại là bệnh thường phát triển âm thầm, lan nhanh. Và rất dễ tái phát nếu không có biện pháp phòng trừ kịp thời và đúng kỹ thuật. Trong bài viết này, Vinasa sẽ giúp bạn nhận diện rõ nguyên nhân, dấu hiệu, điều kiện lây lan. Cùng hướng dẫn chi tiết các biện pháp xử lý nhằm giúp bà con kiểm soát và phòng ngừa bệnh nấm hồng hiệu quả.
I. Bệnh nấm hồng – Mối đe dọa tiềm ẩn trên cây sầu riêng mùa mưa ẩm
Vào mùa mưa, khi thời tiết trở nên ẩm ướt, ít ánh sáng, cây sầu riêng thường có nguy cơ mắc nhiều bệnh do nấm và tảo gây ra. Trong đó, bệnh nấm hồng là một trong những bệnh nghiêm trọng nhất, gây hại trực tiếp lên thân, cành, lá, làm giảm sức sinh trưởng. Dẫn đến chết cành, thậm chí suy cây và mất năng suất nghiêm trọng nếu không được can thiệp kịp thời.
Khác với những bệnh thông thường trên lá hoặc quả, nấm hồng phát triển âm thầm, nhưng tốc độ lây lan rất nhanh, và khả năng phục hồi của cây sau khi nhiễm bệnh thấp, đặc biệt nếu cây đang yếu hoặc không được chăm sóc đúng cách.
II. Nguyên nhân gây ra bệnh nấm hồng trên cây sầu riêng
Bệnh nấm hồng do một loại nấm có tên khoa học là Corticium salmonicolor gây ra. Đây là loại nấm kí sinh ngoài vỏ cây, thường xâm nhập qua các vết thương hở trên thân hoặc cành. Có thể do cắt tỉa, va quệt cơ giới, sâu bệnh gây hại, hoặc các tổn thương tự nhiên.
Một số điểm cần lưu ý về cơ chế phát sinh bệnh:
- Nguồn nấm lưu tồn: Mầm bệnh có thể tồn tại nhiều tháng trong vỏ cây, cành bị nhiễm từ mùa trước hoặc trong tàn dư thực vật chưa xử lý sạch.
- Công cụ làm vườn: Kéo cắt tỉa, dao cưa không được khử trùng là nguồn truyền bệnh rất nhanh từ cây này sang cây khác.
- Điều kiện phát tán: Nấm phát triển mạnh trong điều kiện độ ẩm cao, không khí ẩm, vườn rậm rạp, thiếu thông thoáng. Điển hình trong các tháng mưa kéo dài.
III. Điều kiện thuận lợi khiến bệnh nấm hồng bùng phát nhanh
Cây sầu riêng có thể chống chọi được nhiều loại sâu bệnh nếu được chăm sóc tốt. Tuy nhiên, khi gặp các điều kiện sau, bệnh nấm hồng rất dễ phát sinh và lây lan:
- Độ ẩm không khí cao (>85%) kết hợp với nhiệt độ 25 – 30°C là môi trường lý tưởng để sợi nấm phát triển nhanh.
- Vườn trồng quá dày, thiếu ánh sáng, tán lá che phủ quá nhiều làm không khí trong vườn luôn ẩm thấp.
- Cây sầu riêng đang trong tình trạng yếu, thiếu dinh dưỡng, bị các loại sâu bệnh hại khác tấn công.
- Không vệ sinh dụng cụ sau cắt tỉa, làm lây bệnh từ cây sang cây trong chính vườn nhà.
- Không bón bổ sung các yếu tố trung – vi lượng như canxi, kali, magie, khiến thân – cành mềm yếu, dễ nhiễm nấm.
Hiểu rõ các yếu tố trên chính là bước đầu để phòng bệnh nấm hồng từ xa, thay vì đợi đến khi bệnh xuất hiện mới xử lý.
IV. Dấu hiệu nhận biết cây sầu riêng bị nhiễm nấm hồng
Việc nhận diện sớm bệnh giúp bà con can thiệp kịp thời, tránh lây lan toàn vườn. Một số dấu hiệu dễ quan sát bằng mắt thường:
- Vỏ cây ở vị trí bị nhiễm chuyển sang màu hồng nhạt, sau đó sẫm dần, nứt rạn và khô.
- Thấy rõ sợi nấm màu hồng cam như mạng tơ bám quanh thân hoặc cành, thường thấy rõ vào sáng sớm hoặc khi trời ẩm.
- Vết bệnh lan quanh chu vi cành như vòng đai, làm cành phía trên không được nuôi dưỡng và chết dần.
- Bệnh nấm hồng trên sầu riêng khi lan rộng có thể gây hại đến lá. Với các biểu hiện như: xuất hiện lớp phấn màu hồng hoặc nâu đỏ trên mặt dưới lá, làm giảm khả năng quang hợp. Lá úa vàng từ mép hoặc gân chính, héo mềm, khô giòn rồi rụng sớm theo chùm. Đây là dấu hiệu cho thấy cành mang lá đã bị nhiễm nặng. Cần kiểm tra, xử lý kịp thời để tránh lây lan toàn cây.
- Dấu hiệu kéo dài làm cây suy kiệt, năng suất trái giảm mạnh.
Ngoài những tổn hại trực tiếp, bệnh nấm hồng còn tạo điều kiện cho các loại nấm nguy hiểm khác, như Phytophthora (gây xì mủ) hoặc Fusarium (gây héo rũ) xâm nhập.
V. Phân biệt bệnh nấm hồng và bệnh đốm rong trên sầu riêng
Bệnh nấm hồng và bệnh đốm rong đều là những bệnh phổ biến trên thân cành sầu riêng trong mùa mưa ẩm. Tuy có một số biểu hiện tương đồng như sự xuất hiện của mảng màu bất thường và tơ nấm/tảo trên vỏ cây. Nhưng đây là hai bệnh hoàn toàn khác nhau về tác nhân, mức độ gây hại và cách xử lý:
| Tiêu chí | Bệnh nấm hồng | Bệnh đốm rong |
| Tác nhân | Nấm Corticium salmonicolor | Tảo Cephaleuros virescens |
| Vị trí gây hại | Chủ yếu trên thân, cành; nặng có thể lan lên lá | Thường xuất hiện trên cành non, thân nhỏ, đôi khi trên lá |
| Dấu hiệu nhận biết | Vết bệnh màu hồng nhạt đến nâu đỏ, có tơ nấm như phấn phủ ngoài vỏ cây hoặc mặt dưới lá | Đốm tròn màu xanh rêu, hơi nhô lên, không có tơ nấm |
| Ảnh hưởng đến lá | Lá trên cành bị bệnh có thể héo vàng, xuất hiện phấn hồng, rụng sớm | Có thể làm mất thẩm mỹ nhưng ít gây rụng lá hay héo cành |
| Mức độ nguy hiểm | Cao: gây khô cành, chết nhánh, ảnh hưởng vận chuyển dinh dưỡng | Trung bình: Nếu không xử lý kịp thời có thể làm cây suy yếu, chậm lớn và dễ nhiễm bệnh kết hợp |
| Tốc độ lây lan | Nhanh trong điều kiện ẩm cao | Tương đối chậm |
Bà con cần quan sát kỹ chẩn đoán đúng để lựa chọn thuốc và biện pháp xử lý phù hợp. Tránh phun sai loại gây tốn chi phí mà không hiệu quả.
VI. Biện pháp phòng trừ bệnh nấm hồng trên sầu riêng hiệu quả, bền vững
a. Biện pháp canh tác sinh học (phòng là chính)
- Tỉa cành, tạo vườn thông thoáng để ánh sáng xuyên được tán cây, giảm độ ẩm không khí.
- Vệ sinh dụng cụ làm vườn bằng cồn hoặc nước vôi trước/sau khi sử dụng để tránh mang mầm bệnh.
- Cắt bỏ cành bị nhiễm sâu, cạo sạch vùng bệnh tới phần gỗ còn khỏe và đem tiêu hủy (không bỏ tại vườn).
- Bón phân cân đối, đặc biệt bổ sung:
- Kali, Canxi, Magie, Silic để tăng độ cứng chắc mô cây, làm vỏ cây dày và khó xâm nhập.
- Vi sinh vật đối kháng (Trichoderma) – giúp cải tạo đất, cạnh tranh nguồn sống với nấm hại.
b. Biện pháp hóa học (khi bệnh đã xuất hiện)
- Quét thuốc trực tiếp vào vết cắt hoặc vết bệnh sau khi cạo sạch tơ nấm.
- Các hoạt chất hiệu quả nên sử dụng:
- Validamycin: Tác động nhanh, trị nấm bám ngoài vỏ cây.
- Hexaconazole / Propiconazole: Lưu dẫn, ngấm sâu, bảo vệ cả phần chưa bị nhiễm.
- Copper hydroxide, Mancozeb: Có tính sát khuẩn, tạo màng bảo vệ.
- Luân phiên thuốc, tránh lạm dụng 1 loại khiến nấm kháng thuốc.
- Thời điểm phun thuốc tốt nhất là sáng sớm hoặc chiều mát, khi không có mưa trong 4 – 6 giờ tiếp theo.
VII. Kết luận: Chủ động phòng nấm hồng là cách bảo vệ lâu dài vườn sầu riêng
Bệnh nấm hồng là một trong những bệnh hại thân cành nghiêm trọng nhất trên cây sầu riêng, nhất là trong điều kiện thời tiết mưa ẩm, vườn rậm rạp. Nếu không phát hiện và xử lý kịp thời, bệnh có thể gây chết cành hàng loạt. Làm giảm tuổi thọ cây, ảnh hưởng năng suất, chất lượng trái, gây thất thu cho nhà vườn.
Vì vậy, bà con cần:
– Chủ động phòng bệnh bằng kỹ thuật canh tác hợp lý
– Theo dõi sát sao tình trạng cây trong mùa mưa
– Sử dụng thuốc đúng loại, đúng liều và luân phiên hợp lý
Một vườn sầu riêng khỏe mạnh là nền tảng cho vụ mùa bền vững, chất lượng cao và thu nhập ổn định.
Xem thêm các bài viết kỹ thuật cây trồng tại đây
BIO AGROSA FERTILIZERS – KIẾN TẠO TƯƠNG LAI
Hãy theo dõi Fanpage Bio Agrosa Fertilizers để cập nhật nhanh những thông tin hữu ích về nông nghiệp.
English
