Sầu riêng, được mệnh danh là “vua trái cây”, không chỉ mang lại giá trị kinh tế cao mà còn đòi hỏi kỹ thuật chăm sóc tỉ mỉ, đặc biệt ở giai đoạn làm bông – thời điểm quyết định số lượng và chất lượng trái. Nếu xử lý không đúng, bà con dễ gặp tình trạng bông rụng nhiều, tỷ lệ đậu trái thấp, trái nhỏ hoặc rỗng, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và lợi nhuận. Dưới đây là tổng hợp những vấn đề thường gặp khi làm bông sầu riêng và các giải pháp hiệu quả, giúp bà con tối ưu hóa vụ mùa.
1. Bông rụng hoặc không đậu trái
a) Nguyên nhân rụng bông sầu riêng:
- Thiếu vi lượng: Boron (B) đóng vai trò quan trọng trong phân hóa mầm hoa và thụ phấn. Thiếu boron → bông yếu, tỷ lệ đậu trái giảm.
- Đạm quá nhiều: Bón phân giàu đạm trong giai đoạn cây chuẩn bị ra bông khiến cây ưu tiên phát triển lá và cành, thay vì ra hoa.
- Nước và độ ẩm: Mưa kéo dài hoặc tưới quá nhiều trong thời kỳ bông non → bông dễ rụng.
- Thụ phấn kém: Thiếu côn trùng thụ phấn hoặc ống phấn yếu → nhiều bông nở nhưng không đậu trái.
b) Giải pháp khắc phục:
- Phun Boron + vi lượng trước khi cây ra bông 7–10 ngày, kết hợp tưới nhẹ để cây hấp thụ tốt.
- Giảm đạm, tăng lân và kali trong giai đoạn kích thích bông.
- Nếu tự thụ phấn tự nhiên kém, áp dụng thụ phấn bằng tay để tăng tỷ lệ giữ trái.
- Kiểm soát nước: tránh tưới quá nhiều khi bông non; đảm bảo rãnh thoát nước tốt.
2. Ảnh hưởng của thời tiết
a) Biểu hiện:
- Khô hạn: Một đợt khô 10–15 ngày có thể kích thích phân hóa mầm hoa, nhưng khô quá → bông nhỏ, yếu.
- Mưa nhiều/độ ẩm cao: Khi bông non gặp ẩm cao → rụng bông, thối hoa hoặc phấn hoa không phát triển.
- Nhiệt độ thất thường: Quá nóng hoặc quá lạnh → ảnh hưởng quá trình thụ phấn và nuôi trái non.
b) Giải pháp:
- Theo dõi thời tiết, điều chỉnh tưới theo nhu cầu thực tế.
- Xây dựng rãnh thoát nước, tạo giàn che nắng mưa nếu cần.
- Phun dưỡng chất qua lá để tăng sức chống chịu của bông với stress môi trường.
3. Thiếu hoặc mất “thụ phấn viên” tự nhiên
a) Biểu hiện:
- Sầu riêng phụ thuộc vào dơi nhỏ và côn trùng để thụ phấn.
- Vườn ít côn trùng hoặc cây cao → tỷ lệ đậu trái thấp.
b) Giải pháp:
- Bảo vệ môi trường sống của côn trùng: giữ cây bụi, hạn chế thuốc trừ sâu ban đêm.
- Thụ phấn bằng tay: dùng chổi quét phấn hoặc bông gòn chuyển phấn từ hoa đực sang hoa cái.
4. Dinh dưỡng không cân đối
a) Biểu hiện:
- Thiếu vi lượng như Zn, Cu, Mn → bông yếu, dễ rụng.
- Dùng phân không phù hợp → cây đâm đọt thay vì ra hoa.
b) Giải pháp:
- Bón phân cân đối: lân, kali, vi lượng trước và trong giai đoạn bông.
- Kiểm tra đất và lá để xác định thiếu hụt dinh dưỡng và điều chỉnh liều lượng phù hợp.
5. Sâu bệnh tấn công bông sầu riêng
a) Biểu hiện:
- Bọ cánh cứng, rệp, nhện đỏ, nấm Phytophthora tấn công bông non → rụng bông hoặc trái non.
- Vườn mật độ dày, tán cây rậm → độ ẩm cao → nấm bệnh phát triển mạnh.
b) Giải pháp:
- Quản lý dịch hại tổng hợp: kết hợp biện pháp sinh học + canh tác + hóa học.
- Bẫy đèn, thiên địch, phun thuốc đúng thời điểm, ưu tiên thuốc nhẹ khi bông non.
- Tỉa tán để cây thoáng, ánh sáng chiếu đều giúp giảm ẩm độ và bệnh hại.
6. Thiếu kỹ thuật quản lý bông sầu riêng
a) Biểu hiện:
- Nhiều vườn làm bông theo kinh nghiệm, thiếu quy trình khoa học.
- Không tỉa cành: tán rậm, bông bị che bóng, độ ẩm cao → bông rụng.
- Không kiểm tra bông thường xuyên → bông yếu, sâu bệnh phát triển kịp thời không xử lý.
b) Giải pháp:
- Xây dựng lịch chăm sóc bông chi tiết: bón phân, tưới, quan sát bông, phòng trừ dịch hại.
- Tỉa cành tạo tán thoáng, tăng ánh sáng cho bông.
- Kiểm tra bông mỗi ngày hoặc hàng tuần, phát hiện sớm để xử lý.
7. Ảnh hưởng biến đổi khí hậu
a) Biểu hiện:
- Biến đổi khí hậu khiến nhiệt độ, mưa, độ ẩm thay đổi thất thường, gây khó khăn cho làm bông đúng thời điểm.
- Khô hạn hoặc mưa nhiều đột ngột → bông dễ rụng, năng suất không ổn định.
b) Giải pháp:
- Giám sát khí hậu, tưới và bón phân linh hoạt.
- Sử dụng phân bón hữu cơ + vi lượng giúp cây tăng sức chống chịu.
- Áp dụng hệ thống tưới nhỏ giọt, rãnh thoát nước để kiểm soát độ ẩm đất.
8. Quản lý nước chưa hợp lý
a) Biểu hiện:
- Tưới nước quá nhiều → bông non dễ rụng, nấm bệnh phát triển.
- Tưới quá ít → cây stress, bông nhỏ, tỷ lệ đậu thấp.
b) Giải pháp:
- Điều chỉnh tưới theo nhu cầu thực tế, đặc biệt trong giai đoạn bông non.
- Đảm bảo rễ cám ngoài tán được cung cấp đủ nước.
- Kết hợp tưới nhỏ giọt hoặc rãnh thoát nước để kiểm soát ẩm độ.
9. Bón phân sai thời điểm
a) Biểu hiện:
- Bón phân không đúng giai đoạn → cây đâm đọt hoặc bông yếu, rụng.
- Sử dụng phân chưa hoai mục hoặc phân kém chất lượng → ảnh hưởng bộ rễ, cây hấp thu kém.
b) Giải pháp:
- Xác định giai đoạn sinh lý cây: trước bông, giai đoạn nở bông, sau đậu trái.
- Sử dụng phân hoai mục, cân đối N-P-K + vi lượng.
- Phun qua lá khi cần thiết để bông hấp thu nhanh.
10. Bông quá dày hoặc cạnh tranh dinh dưỡng
a) Biểu hiện:
- Khi nhiều bông mọc trên cùng cành, bông non cạnh tranh dinh dưỡng → trái nhỏ, rụng bớt.
b) Giải pháp:
- Tỉa bớt bông yếu, tập trung nuôi bông khỏe.
- Dinh dưỡng và tưới nước đầy đủ để cây nuôi bông còn lại phát triển tốt.
- Kiểm tra và quản lý cành trước khi bông nở để phân bố năng lượng hợp lý.
I. Kết luận
Làm bông sầu riêng là tiền đề để quyết định năng suất và chất lượng trái về sau. Bà con cần nắm rõ các vấn đề phổ biến, từ thiếu vi lượng, sâu bệnh, nước, phân bón, kỹ thuật quản lý bông đến biến đổi khí hậu. Áp dụng giải pháp đúng, theo dõi sát sao và điều chỉnh linh hoạt sẽ giúp cây đậu nhiều trái, giảm rụng hoa và trái non, mang lại vụ mùa bội thu và hiệu quả kinh tế cao.
Xem thêm các bài viết kỹ thuật cây trồng tại đây
BIO AGROSA FERTILIZERS – KIẾN TẠO TƯƠNG LAI
Hãy theo dõi Fanpage Bio Agrosa Fertilizers để cập nhật nhanh những thông tin hữu ích về nông nghiệp.
English
